Hoe werkt het?
Erik: ‘De Gentse Feesten worden georganiseerd door veertien Feestkernen, ook wel Pleinen genoemd. Sinds 2018 heeft de Stad Gent, als eerste in Europa, de verplichting opgelegd aan de Pleinen om te werken met herbruikbare bekers voor dranken, en sinds 2022 met herbruikbare bakjes voor eten. Voor eten zijn naast herbruikbare verpakkingen en herbruikbaar bestek, enkel een servet en eetbare verpakkingen toegestaan. Horecazaken in de feestzone mogen in eigen glazen serveren, wat de meesten voorlopig nog doen.
Zowel de bekers als bakjes werken met een statiegeldsysteem: voor de twee formaten Gentse Feesten-bekers is dit €1, voor een pitcher €5, die je allebei bijna overal kan inleveren. Voor bekers voor speciaalbier is dit €2 of €3, die kan enkel ingeruild worden waar die gekocht is. Vanaf 2024 is een uniform systeem ingevoerd, maar om alle verschillende bekers van de vorige edities niet verloren te laten gaan konden die dit jaar ook nog gebruikt worden bij enkele grote Pleinen. Voor bakjes en bestek betaal je €1 statiegeld per stuk. Na consumptie kan je je bekers en bakjes op verschillende punten door de stad inleveren en het statiegeld terugkrijgen via retourpinnen of cash.
De bekers worden in mobiele wasstraten gewassen bij de Pleinen zelf tijdens de Feesten. De bakjes worden gewassen bij de lokale wasstraat van het sociaal maatwerkbedrijf Groep Intro, een lid van de Wash-it Groep. Na de Feesten krijgen de bekers een finale reiniging in verschillende professionele wasstraten van de Wash-it Groep in Vlaanderen, die de bekers volledig drogen en herverpakken in kisten, klaar voor hergebruik.’
Wat zijn de resultaten en waarom werkt het?
Arthur: ‘In voorgaande jaren behaalden we een retourpercentage van 93 procent en dat hopen we te verbeteren. Afval is afgenomen met elke maatregel die is doorgevoerd, dus bij zowel de shift naar herbruikbare bekers als bakjes. In 2022 werden herbruikbare bakjes geïntroduceerd, wat resulteerde in 40 procent minder afval per bezoeker. Daarmee kwamen we uit op in totaal 20 ton minder afval - ondanks toegenomen bezoekersaantallen - en 8 procent minder afvalkosten. Bovendien was de ervaring bij de bezoekers erg positief.’
Voor welke uitdagingen stonden jullie?
Arthur: ‘Door de jaren heen is de uitvoering op verschillende manieren gebeurd, met wisselend succes. Bij sommige edities werden meer dan een miljoen bekers gehuurd en gewassen in de professionele installatie van de leverancier. Dit was vaak een systeem met verschillende soorten bekers, door minder uitgebreide samenwerking tussen de pleinorganisatoren. Dat zorgde voor ontevredenheid bij de bezoekers, die hun beker enkel konden inwisselen op het plein waar ze hun drank besteld hadden.’
‘Voor de editie 2024 zorgden de organisatoren van de Feestkernen voor een primeur: dankzij een subsidie van de Stad Gent werden alle deelnemende organisatoren financieel ondersteund bij de coördinatie, logistiek, voorbereiding, afwas etc. Ze kochten zelf 400.000 uniforme herbruikbare bekers aan, die bij alle Feestkernen ingeleverd konden worden, ongeacht waar het statiegeld betaald werd.’
‘Van groot belang is de bewaking van de voedselveiligheid: de gebruikte bekers worden elke dag per plein gewassen in gehuurde mobiele afwastrucks, of met professionele afwasmachines. Koud afwassen met de hand is door de stad verboden omdat de hygiëne anders niet gegarandeerd kan worden.’
Welke stappen willen jullie nog zetten?
Erik: ‘Na de feesten worden de 400.000 uniforme Gentse Feesten bekers normaal gezien structureel te huur aangeboden aan andere evenementen. Het is de bedoeling dat al die bekers vele tientallen keren gebruikt zullen worden vóór ze weer ingezet worden voor de volgende editie van de Gentse Feesten. Het ziet er alvast goed uit, want ze zijn sinds het einde van de feesten al twee keer gebruikt voor andere evenementen in Gent.’
Arthur: ‘In de toekomst zouden we graag alle horecazaken in de feestzone betrekken in het verhaal van de uniforme bekers die dit jaar voor het eerst op alle pleinen ingeruild kunnen worden. Dit jaar werken enkele zaken nog met hun eigen bekers of die van drankenleveranciers.’
Drie tips voor een succesvolle omslag naar herbruikbare bekers bij stadsbrede evenementen:
- Een sterke begeleiding vanuit het stadsbestuur en aangestelde projectmanager verzekert de samenwerking van zoveel mogelijk stakeholders. Dit vooral bij de voorbereidingen, maar ook tijdens het evenement en bij de evaluatie achteraf.
- Dankzij een uniform systeem waar zoveel mogelijk organisatoren aan deelnemen, kunnen bezoekers hun bekers en bakjes bijna overal snel inleveren. Dit is niet alleen het meest klantvriendelijk, maar garandeert ook het hoogste retourpercentage, aangezien dit de drempel voor inlevering sterk verlaagt.
- Goede communicatie naar de bezoekers toe is cruciaal, zodat ook zij het systeem goed begrijpen en weten waar ze de bakjes en bekers kunnen inleveren. Zo garanderen we een hoog retourpercentage en dus ook zoveel mogelijk hergebruik van de verpakkingen.
