Evenementen en dagattracties
Voor evenementen en dagattracties gelden regels voor het gebruik van wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten. Afhankelijk van het type evenement (een open of een gesloten evenement) gelden andere regels. Voor dagattracties, waaronder musea, attractieparken en dierentuinen, gelden de regels voor consumptie op locatie.
Wat is het verschil tussen een open en gesloten evenement?
Kenmerken van een gesloten evenement zijn een fysieke omheining en/of een gecontroleerde toegang. Denk aan een muziekfestival of concert op een besloten locatie (binnen of buiten) of aan een sportevenement in een stadion. Is het evenement vrij toegankelijk en is er geen sprake van een fysieke omheining, dan spreken we van een open evenement. Denk hierbij aan een braderie of een open stadsevenement.
Sommige evenementen kunnen voor een deel open en voor een deel gesloten zijn. Dan is er sprake van een hybride evenement. Denk hierbij aan een loopevenement, zoals een marathon. Zo is er voor deelnemers van een marathon een toegangscontrole, daarom spreken we hier van een gesloten evenement. Toeschouwers langs het parcours gaan niet door deze toegangscontrole. Daarom spreken we daar van een open evenement. Andere zogenaamde hybride evenementen zijn bijvoorbeeld carnaval en Koningsdag. Deze evenementen vinden deels in gesloten omgevingen plaats (bijvoorbeeld een kroeg) en deels in open omgevingen (bijvoorbeeld op straat).
Open evenement
Bij open evenementen betalen bezoekers sinds 1 juli 2023 voor een wegwerpbeker en -bakje als deze plastic bevat én moeten zij gebruik kunnen maken van een herbruikbaar alternatief met een retoursysteem, of van een zelf meegebrachte beker of bakje (bring your own).
Toeslag apart vermelden
De regelgeving noemt alleen richtbedragen voor wegwerpbekers en –bakjes die plastic bevatten, daar mag van worden afgeweken. De richtbedragen vindt u in de factsheet. U moet als ondernemer de toeslag voor een beker en bakje dat plastic bevat, apart op de rekening vermelden. Voor de eenduidigheid adviseren we om het op de kassa aan te slaan als “plastic product” of meer specifiek als “plastic beker” en “plastic bakje”.
Het geld dat u (als exploitant van de voedseluitgiftelocatie) ontvangt met de verkoop van de wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten mag u zelf houden. Wat er overblijft, kunt u bij uw omzet optellen en bijvoorbeeld inzetten voor de aanschaf van de verplichte herbruikbare alternatieven of een energiezuinige wasfaciliteit. Over de verkoop van wegwerpbekers en -bakjes die plastic bevatten moet btw worden betaald. Hiervoor geldt hetzelfde btw-tarief als voor het product in de verpakking. Dit betekent dat over de toeslag op verpakte voedingsmiddelen en wegwerpbekers met bijvoorbeeld koffie of frisdrank, 9% btw moet worden betaald (tarief voor voedsel, koffie en frisdrank). Terwijl over de toeslag voor een plastic wegwerpglas met wijn of bier 21% btw moet worden betaald (tarief voor alcoholhoudende dranken).
Gesloten evenement en dagattracties
Bij gesloten evenementen en dagattracties is het gebruik van plastic wegwerpbekers en -bakjes sinds 1 januari 2024 niet meer toegestaan. Een circulair systeem, waarbij bekers en bakjes retour komen voor hergebruik óf voor hoogwaardige recycling, is dan verplicht.
Uitzondering op het verbod voor wegwerp: hoogwaardige recycling
Hergebruik is de nieuwe norm voor locaties en evenementen die vallen onder consumptie op locatie. Er geldt echter ook de optie om een inzamelsysteem in te richten voor hoogwaardige recycling van de bekers en -bakjes. Hoogwaardige recycling betekent dat u de bekers en bakjes inzamelt en dat het na recycling opnieuw gebruikt wordt als verpakkingsmateriaal voor eten of drinken (voedselcontactmaterialen). Het minimale percentage ingezamelde bekers en bakjes dat hoogwaardig gerecycled moet worden loopt jaarlijks op en begint in 2024 bij 75% tot 90% in 2027 en verder.
Vanwege de voedselveiligheid zijn er in de Europese regelgeving strenge eisen aan verbonden. Zo is het op dit moment alleen mogelijk om bekers of bakjes gemaakt van polyethyleentereftalaat (PET) hoogwaardig te recyclen. Dit materiaal is niet voor alle toepassingen geschikt. Wie gebruik wil maken van de uitzondering op het verbod op wegwerp moet dit vooraf melden bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Het is daarbij belangrijk om goede afspraken te maken met een afvalinzamelaar die dit gescheiden kan transporteren en met een afvalverwerker die het materiaal hoogwaardig kan recyclen en die aan de administratieve verplichting kan voldoen die u heeft voor deze uitzondering.
Grote kans dat uw wegwerpbeker plastic bevat
Veel bekers en bakjes die eruitzien alsof ze van karton zijn, bevatten kunststof om ze water- en vetafstotend te maken. Zelfs bekers en bakjes met een ‘plasticvrij’ keurmerk kunnen plastic bevatten. Een keurmerk biedt dus geen garantie voor uitsluiting van de regelgeving. In Nederland betekent plasticvrij dat het product geen (toegevoegde) polymeren bevat. In het buitenland worden soms andere normen gehanteerd, waardoor het plasticvrij keurmerk uit bijvoorbeeld Duitsland niet geldig is in Nederland. Laat u goed informeren door uw leverancier. Ook bekers en bakjes gemaakt van bioplastic vallen onder de nieuwe regelgeving. Dit soort plastic is doorgaans ook schadelijk voor het milieu als ze in het zwerfafval terecht komen. Daarom vallen bekers en bakjes gemaakt van bioplastic ook onder de regelgeving.
Hoe duurzaam is hergebruik?
Over het algemeen geldt dat hergebruik beter is voor het milieu, afhankelijk van het materiaal, het volume, de manier van schoonmaken en de efficiëntie van de retourlogistiek. Wel moet een herbruikbare beker of bakje vaak worden gebruikt. Een beker is bijvoorbeeld milieuvriendelijker als deze tussen de 6 en 60 maal gebruikt wordt. Het verschil zit hem onder meer in het materiaal waarvan de herbruikbare beker is gemaakt en de manier waarop de herbruikbare beker wordt schoongemaakt.
Lees de factsheet en volg de regelhulp
Wilt u meer weten, onder andere hoe de regelgeving wordt gehandhaafd? In de factsheet leest u hier meer over en vind u antwoord op veelgestelde vragen. Download de factsheet in de rechterkolom. Volg ook de regelhulp om na te gaan welke regels van toepassing zijn op uw situatie en welke opties er zijn om hieraan te voldoen. En benut het stappenplan - van wegwerp naar hergebruik, dat je in negen stappen helpt om de overstap naar hergebruik te maken. En benut het stappenplan - van wegwerp naar hergebruik, dat je in negen stappen helpt om de overstap naar hergebruik te maken.
