Hoe werkt het?
‘Omdat wij als roeivereniging dagelijks gebruik maken van het water zijn wij natuurlijk rechtstreeks gebaat bij minder zwerfafval en wegwerpplastic. Voor het overgaan op herbruikbare bekers zijn we in gesprek gegaan met onze bierleverancier. Daar nemen we nu harde plastic bekers af met hun logo erop, via de groothandel. Daarnaast hebben we dankzij een donatie ook 250 herbruikbare koffiebekers, 240 herbruikbare wijnglazen en 300 extra hardcups voor bier en limonade kunnen bestellen.’
‘We hebben wekelijkse borrels met honderden leden, daar gebruiken we de hardcups voor. Bij borrels zijn alle 250 ml bekers beschikbaar. Tappers spoelen die bekers schoon en als er geen bekers meer zijn, moeten eerstejaars die bekers van de tafels in de zaal halen en terugbrengen. Soms hebben we een groter feest op de binnenlocatie. Dan werd in het begin van onze transitie naar herbruikbaar uit gemak nog wel eens wegwerpplastic gebruikt, maar dat gebeurt nu helemaal niet meer.’
‘Voor diners en meer chique borrels met oud-leden gebruiken we de wijnglazen en hardcups van iets betere kwaliteit. De koffiebekers worden doordeweeks door de roeiers gebruikt.’
‘Bij de bar is een spoelbak, waar leden hun koffiebeker en hardcups achterlaten, zodat de volgende gebruiker hem kan spoelen. We zetten een bepaald aantal bekers neer bij de bar en leden moeten ze zelf afwassen. We hebben daarnaast een spoelmachine die gebruikt wordt om de bekers nog eens grondiger met warm water schoon te maken. Eerstejaars roeiploegen doen dit als corvee, maar het bestuur en de barcommissie doen dat ook deels zelf. Onze bekers worden doorgaans zoveel gebruikt dat ze nooit lang ergens opgeslagen staan. Als er geen bekers staan, moet je zelf een beker zoeken in het gebouw.’
‘We zitten bij borrels en feesten als bestuur altijd bij de uitgang, samen met de barcommissie, ook om ervoor te zorgen dat mensen niet schreeuwen op straat. Dan zorgen we dat mensen hun beker achterlaten. Daarnaast zorgt de barcommissie ervoor dat wanneer mensen weggaan, ze nog wat bekers opruimen of spoelen. We laten de bekers na het spoelen op een rooster naast de spoelbak aan de lucht drogen. Dat gaat over het algemeen wel goed. Op een avond worden ze vaak hergebruikt, de leden vinden het niet erg als ze dan nog nat zijn.’
‘Eens in de drie maanden moet ik zo’n 200 nieuwe hardcups kopen. We gooien een deel van de bekers weg als ze echt heel vies zijn, of bijvoorbeeld op de vieze grond hebben gelegen en we het niet verantwoord vinden om ze nog te gebruiken. Een deel belandt per ongeluk in de prullenbak en een deel wordt bewust of onbewust meegenomen door leden. Er staat enkel een biermerk logo op, dus de beker is geen verzamelobject. Dan denk ik dat we er nog veel meer kwijt zouden raken.’
‘Normaal vragen we geen statiegeld voor de bekers, maar bij grotere evenementen op het buitengedeelte van ons terrein wel. Daarvoor vragen we een vergunning aan en moeten we van de APV, de lokale wetgeving, van de gemeente Leiden met herbruikbare bekers met statiegeld werken. We vragen 1 muntje statiegeld, dat is 1,50 euro. Bij het inleveren van een beker, krijg je een nieuwe beker. Die 1,50 euro krijgen mensen niet terug bij de laatste beker. Het is dus geen statiegeld of borg. Wij doen het zo om de kosten van de hardcups te kunnen dekken, net als dat door alle studentenverenigingen wordt gedaan. Als we wel statiegeld terug zouden geven, is er een kans dat slechts een klein deel van de gebruikers dat statiegeld komt ophalen. Dan zouden we de kosten van ons systeem nog kunnen dekken. Maar als veel meer gebruikers het statiegeld komen innen, dan helaas niet. Dit is bij eerdere feesten van verenigingen geprobeerd, waarbij sommige gebruikers veel bekers gingen verzamelen en inruilen voor geld.’
‘Omdat de kans bij buitenevenementen iets groter is dat bekers verloren gaan of per ongeluk worden weggegooid, huren we voor die gelegenheid bekers. Want onze eigen voorraad is niet groot genoeg, en we willen niet het risico lopen onze eigen voorraad kwijt te raken. Bij zo’n evenement kunnen er 5000 bekers gebruikt worden. We huren er meestal rond de 6000, dan weet je zeker dat je genoeg hebt. Met het niet uitbetaalde statiegeld voor de laatste beker dekken wij de kosten voor uitgevallen bekers. In een jaar hebben we meestal rond de vijf van dit soort evenementen.’
‘CupStack zorgt voor de logistiek en het wassen van de bekers. We hebben hen ontmoet tijdens overleggen om hiermee aan de slag te gaan in Leiden, gefaciliteerd door de gemeente. Als er een beker kapot gaat betalen we er iets meer voor dan als we hem gewoon weer inleveren bij de leverancier, maar de kosten per beker zijn niet hoog. De bekers komen retour omdat mensen daar een nieuwe beker voor krijgen, dat is voldoende prikkel. Alleen aan het einde van het evenement lopen we een rondje om de laatste bekers op te halen, en controleren we bij dit soort evenement ook bij de uitgang of mensen hun beker niet mee naar huis nemen.’
‘Voor eten hebben we een hele lading herbruikbare borden en bakjes gekocht, die gebruikt worden bij diners en borrels en daarna in de spoelmachine gewassen worden.’
Wat zijn de resultaten en waarom werkt het?
‘Per jaar besparen we zo’n 100.000 wegwerpbekers. De overstap naar herbruikbare bekers zorgt voor veel minder afval, het opruimen ’s avonds gaat nu ook sneller en de enorme hoeveelheid afval die er vandaan komt hebben we nu niet meer. Vroeger gooiden we zo’n 2.000 plastic bekers voor eenmalig gebruik weg op één avond, dat hoeft nu niet meer. Naast het gemak van minder opruimen zijn de kosten voor het legen van de vuilcontainers gehalveerd, dat scheelt zo’n 2.000 euro per jaar. Opruimen duurt minder lang, omdat we tussendoor de tappers de bekers laten spoelen. We hebben een uitvalpercentage van zeven procent dus, daar zijn we blij mee. Daarbij zijn onze leden door deze overstap meer bewust geworden, en tonen ze minder gemakzucht zoals voorheen. Als mensen bijvoorbeeld een eigen beker moeten spoelen, is dat geen probleem. Inmiddels weten de leden niet beter. Toen we destijds de overstap hebben gemaakt, is erover gecommuniceerd naar de leden. Inmiddels is er niemand meer lid van de vereniging die de tijd daarvoor nog heeft meegemaakt dus is het echt helemaal opgenomen in ieders systeem. Men is er niet verbaasd over aangezien het inmiddels overal in het studentenleven is aangepast. We hebben geen negatieve reacties gehad.’
“Vroeger gooiden we zo’n 2.000 plastic bekers voor eenmalig gebruik weg op één avond, dat hoeft nu niet meer. ”
Voor welke uitdagingen stonden jullie?
‘De plastic wegwerpbekers waren goedkoper dan de hardcups, maar toch hebben we de keuze gemaakt om over te stappen. Belangrijk is dat we ervoor zorgen dat de bekers zoveel mogelijk binnen de vereniging blijven. Dat is lastig, maar ik denk dat wij er wel goed in zijn ondertussen. Minder nieuwe bekers duurzamer én goedkoper. Ook een uitdaging is het wassen. We spoelen de bekers, maar hoe zorg je ervoor dat de bekers na vijftig keer wassen nog steeds schoon genoeg zijn? Misschien willen we op gegeven moment toch eens in de zoveel tijd bekers naar een wasstraat brengen. Als we zien dat een beker echt vies is, gooien we die weg. Het liefst wil je eens in de zoveel tijd alle bekers vervangen om de hygiëne te kunnen garanderen.’
Welke stappen willen jullie nog zetten?
‘We willen eraan blijven werken dat er zo min mogelijk bekers uitvallen. Ook denken we erover na of we met meerdere verenigingen kunnen samenwerken rond het huren van de bekers, of wellicht samen met alle verschillende verenigingen die in Leiden gebruik moeten maken van herbruikbare bekers. Bij grote evenementen doen we niets met eten waarvoor we borden nodig hebben. We geven het dan mee op een servetje, of op plasticvrije bamboe bakjes. Wellicht is dat iets waar we in de toekomst naar kunnen kijken om nog te verbeteren. We hebben ook gemerkt dat er vanuit de gemeente Leiden veel aandacht is voor hergebruik. Er worden veel bijeenkomsten georganiseerd en zo worden verschillende partijen samengebracht. Wij krijgen bijvoorbeeld weer vragen vanuit voetbalverenigingen over hoe we het gedaan hebben, zo kunnen wij een extra steentje bijdragen aan de transitie.’
3 tips voor succesvolle omslag voor verengingen
- Ga in gesprek met de bierleverancier. Zij zijn ook bezig met verduurzaming, dus hebben waarschijnlijk tips.
- Samenwerken met een bekerleverancier voor grote evenementen zorgt voor ontzorging en dat je niet je bar hoeft om te bouwen of een spoelmachine aan hoeft te schaffen.
- Communicatie en menselijke controle aan de uitgang helpen om het verlies van bekers te beperken.
